Tijdens het lanceringsevenement van STELPLAATS kregen graffiti-artiesten een stevig stuk muur om hun kunsten tentoon te spreiden. Zonder kopzorgen of schrik op ‘gepakt’ te worden, want deze meterslange bakstenen canvas is meteen de eerste legal wall in Leuven. Maar hoe werkt zo’n legale muur en wat zijn de mogelijkheden, nu en in de toekomst? We spraken met Urbanski en Straatletters.
Tekst: mijnLeuven
Het is zover: de eerste legale muur is een feit. Werd het tijd?
In koor: "Yes! We hebben er lang genoeg op moeten wachten. Kan je je voorstellen dat ze er in Schoten en Hasselt zelfs al een hadden. En in Leuven tot voor kort nog niet?"
Is de muur groot genoeg?
Urbanski: “Je kan er met drie schilderen als je een groot werk wil zetten. Niet mis, maar groter mag altijd. Op dit moment is de muur bijvoorbeeld niet groot genoeg om er met een groep op te werken. Maar wel een goed begin. Wie weet kan er langzaamaan steeds meer van de oppervlakte die ernaast ligt vrijgegeven worden. Sowieso dat die extra meters ook erg intensief gebruikt zouden worden.”
Straatletters: “De muur lijkt mij op dit moment wel groot genoeg, als je ook het gedeelte van ons kunstwerk meetelt. Ik zie ons al meteen een BBQ organiseren met een vijftal artiesten om er dan een leuk stuk op te zetten. Hoe groot ook, zo’n legale muur is een geweldig concept dat alleen maar toegejuicht kan worden.”
Verschillende artiesten die hun werk zetten op één muur, hoe gaat dat in z’n werk? Wat zijn de richtlijnen?
Urbanski: “Alles draait om respect. Echte richtlijnen zijn er (nog) niet, maar wel ongeschreven regels. Je weet dat een werk op een legale muur de volgende dag al weg kan zijn. Maar je gaat ook geen stomme dingen doen over iemands werk. En als je zelf een nieuw werk zet, zorg je ervoor dat het oude werk niet meer te zien is.”
Straatletters: “Richtlijnen hebben volgens mij weinig zin. Het zit in de natuur van graffitiartiesten om buiten de lijnen te kleuren. Wij denken niet in vakjes. Een legale graffitimuur kent weinig controle omdat er heel wat passage is. Niet iedereen kent die ongeschreven regels ook. Maar respect is inderdaad belangrijk. Respect voor je eigen werk betekent ook respect voor andermans werk.”
Is het de moeite om dan zoveel tijd en energie in je werk te steken?
Urbanski: “Eigenlijk doe je het puur voor de activiteit. Nadien neem je een foto en laat je het werk los.”
Straatletters: “Hoelang je werk blijft, hangt volgens mij vooral af van hoe groot de muur is. Werken zullen er langer opstaan wanneer de oppervlakte groter is. Maar misschien is het inderdaad tijd om de ‘ongeschreven regels’ binnen de graffitiwereld toch op papier te zetten. Om het concept van een legale muur mogelijk te maken, lijkt mij dat in ieder geval opportuun.”
Je weet dat een werk op een legale muur de volgende dag al weg kan zijn- Urbanski
Hebben jullie nood aan meer ondersteuning om dat mogelijk te maken?
Straatletters: “Legale muren aanvragen en daarin ondersteuning krijgen, is inderdaad een grote administratieve zaak. Meteen ook de reden waarom weinig graffitiartiesten zelf dat initiatief nemen om werk te maken van legale muren. Een contactpersoon bij de stad of jeugddienst is al een stap in de goede richting, op voorwaarde dat die persoon ook echt betrokken is bij de graffitiscene in Leuven.”
Urbanski: “Er zijn wel wat mogelijkheden in Leuven om als artiest je werk op een muur te krijgen. Maar dan altijd als onderdeel van een project. Met andere woorden: iets eenmaligs. Vanuit het stadsbestuur ken ik ook niet echt iemand die zich daarop toelegt, maar met de organisatie Straatbeeld worden bijvoorbeeld wel leuke projecten uitgewerkt. Aan de andere kant hoor ik dan dat ze het project aan de Abdij van Park in Heverlee hebben uitbesteed aan Nederlandse artiesten, wat ik dan weer bijzonder jammer vind. Het voelt alsof de vele lokale artiesten gewoon over het hoofd gezien worden."
Denk je dat het ‘badass’ karakter van graffiti invloed heeft op de algemene aanvaarding ervan?
Straatletters: “Graffiti wordt niet onmiddellijk aanvaard door de Leuvenaars omdat er inderdaad nog steeds een negatieve connotatie aan hangt. De mooiste kunstwerken zouden er nooit kunnen komen zonder de vieze ‘tags’ in de straten, waardoor graffiti-artiesten bekend worden. Maar het zijn net die ‘tags’ die zorgen voor een grote ingreep in het straatbeeld, waardoor sommige mensen nog steeds geen fan zijn van graffiti. Al is er wel een kanteling aan de gang. Ik heb het gevoel dat de Leuvenaars er steeds meer voor open staan en ik merk ook dat er meer kansen komen om mee te werken aan projecten.”
Op welke muren of openbare plekken zien jullie nog mogelijkheden voor de toekomst?
Straatletters: “Ik zou graag het Bruul park als legale plek zien. Een gezellig park waar je rustig je ding kan doen. Momenteel is daar een gedoogbeleid. Soms mag je er je ding doen, maar op andere momenten krijg je een PV (proces-verbaal) van de politie. Hopelijk is er in de toekomst meer mogelijk."
Urbanski: “De muur op het pad naast jeugdhuis Sojo was in mijn ogen beter een legale muur geworden in plaats van de plek voor een éénmalig project. Hopelijk kan dat nog veranderen. Aan de achterkant van het station zie ik ook nog wel wat opties. Aan de ingang met de fietsenstalling bijvoorbeeld. Of zelfs de hele parking. Eigenlijk alles wat van beton is!”
Ook een aantal schepenen van Leuven waren onder de indruk van dit project:
Dirk Vansina, schepen van jeugd: “Een plek waar street-art kan geoefend worden, had een stad als Leuven al lang nodig. In de nieuwe jongerenplek STELPLAATS mag en kan het nu. Ik ben heel blij dat we kansen kunnen bieden aan jonge graffitiartiesten en street-artists om hun talent binnen een legaal kader te kunnen beoefenen.”
Denise Vandevoort, schepen van cultuur: “In Leuven is er zeker nood aan Legal Walls voor
graffitikunstenaars. En ik denk dan niet enkel ‘letterlijk’ aan muren, maar ook
bruggen, gevels, elektriciteitskasten,… allerlei plaatsen en constructies in
Leuven waar kunstenaars legaal hun kunst kunnen tonen. Leuven kan best nog wat
extra kunst in publieke ruimte hebben. Zowel tijdelijk als blijvend. Zowel
graffiti als beeldende kunst in andere vormen. Zodat alle Leuvenaars en
bezoekers aan Leuven constant verrast worden en geconfronteerd worden met
expressie en kijk van kunstenaars op het leven en op Leuven. Meer van dat zou
ik zeggen.”