“Ik geloof in de toekomst, omdat ik zie hoe sterk mijn generatie zich daarvoor inzet”. In haar toespraak ter gelegenheid van haar 18de verjaardag besteedde Prinses Elisabeth veel aandacht aan het opkomende engagement van tieners. Niet toevallig zaten er 80 leeftijdsgenoten in de zaal om samen met haar te vieren. Jongerenparticipatie is een hot topic. De jeugd laat haar stem steeds luider klinken, op klimaatbetogingen, in jongerenparlementen en niet in het minst op sociale media. Een positieve evolutie als je het mij vraagt. Maar er is nog veel werk aan de winkel: we moeten nog al te vaak onze stem verheffen om echt gehoord te worden.
Tekst: Sofie De Baere // Foto: Isha Frateur
De klimaatbetogingen die ons land sinds vorig jaar overspoelen, hebben een serieuze megafoon op de stem van de jeugd gezet. Wij (Jongeren) worden ons steeds bewuster van onze eigen capaciteiten en zien plots kansen om op te komen voor wat we belangrijk vinden. Of het nu gaat over het klimaat, dierenrechten of de menu van de schoolrefter, we mogen beseffen dat we het recht hebben om ons uit te spreken.
Leerlingenraad alleen voor nerds?
Het is vooral belangrijk dat het niet bij praten blijft. Er bestaan vandaag zoveel fantastische initiatieven die actieve jongerenparticipatie stimuleren. Debatgroepen, jeugdverenigingen, jongerenpartijen… Persoonlijk vond ik mijn tweede adem bij de leerlingenraad. Evenementen organiseren en betrokken zijn bij het schoolbeleid gaf mij een nieuw doel om elke dag naar school te komen.
Het gevoel van voldoening wanneer je een hersenspinsel of opborellend plan daadwerkelijk kan realiseren, werkt verslavend.
Natuurlijk besef ik dat ik veel geluk heb gehad dat de leerlingenraad op mijn school zo sterk uitgebouwd was. Jammer genoeg is het concept van een jongerenparlement in veel scholen minder sexy. Dat is zonde, want meedraaien in zo’n orgaan is niet alleen leuk, maar ook heel leerrijk. Ik heb leren samenwerken, vergaderen, efficiënt evenementen organiseren en mijn tijd inplannen. Sommige leerlingen zetten zich graag in voor een beter klimaatbeleid op school, anderen organiseren liever schoolfuiven of acties voor het goede doel. Het is belangrijk dat er voor ieder wat wils is en dat je zelf kan kiezen hoeveel tijd en moeite je in je engagement steekt, of dat nu buiten of binnen de schoolmuren is. Jongerenprojecten en leerlingenraden kunnen ook meer leden aantrekken door het mediabeheer en de campagne aan de jeugd over te laten.
Wij kennen onze leefwereld immers het beste en weten hoe we onze leeftijdsgenoten kunnen overtuigen van het nut van participatie
.
Het is vooral belangrijk dat het niet bij praten blijft
Generatieconflict: rem op onze stem
De stoffige reputatie van het concept ‘leerlingenraad’ is niet het enige wat jongeren tegenhoudt. Het gevoel dat ons engagement uiteindelijk weinig resultaat oplevert, leeft sterk. Volwassenen juichen begeesterde jongeren vaak gecharmeerd toe, geven hen een schouderklopje, maar als puntje bij paaltje komt, worden onze ideeën zelden au sérieux genomen. Ik herinner mij de frustratie toen de schooldirectie nieuwe examenregels voor de derde graad wou invoeren. Na een lang en diepgaand debat met verschillende organen van de leerlingenraad, maakten we heel duidelijk dat de leerlingen het hier zelf niet mee eens waren. Al onze gefundeerde argumenten ten spijt werden de maatregelen toch ingevoerd. Het lijkt misschien een banaal voorbeeld, maar het zegt veel over de houding van volwassenen ten opzichte van de stem van de jongeren. 16-jarigen mogen niet gaan stemmen en jammer genoeg wordt onze stem op veel andere domeinen ook niet gehoord.
Het gevoel dat ons engagement uiteindelijk weinig resultaat oplevert, leeft sterk
Toch kunnen jongeren een frissere blik werpen op veel onderwerpen waarop volwassenen zich al een tijd blindstaren. We hebben bijvoorbeeld andere opvattingen over de voor- en nadelen van een multiculturele samenleving en zijn handig genoeg met sociale media om een bijdrage te leveren in het verhitte privacydebat. Geef ons de kans om out of the box te denken, daar zijn we goed in. Begin op de schoolbanken. Geef leerlingen in de derde graad meer vrijheid en verantwoordelijkheid; ze zullen geneigd zijn om zich sneller te engageren voor hun school. Laat hen ’s middags bijvoorbeeld buiten de schoolmuren lunchen en geef hen inspraak in de manier waarop ze hun excursies willen invullen. 17- en 18-jarigen zijn oud genoeg om te bepalen wat goed voor hen is. Als ouders en schoolbesturen daarin geloven, zullen ze snel kunnen rekenen op de goodwill van de oudere scholieren. Het zou fantastisch zijn als directies dan nog een stap verder durven gaan en leerlingen de kans geven om de aanpak van bepaalde lessen en projecten op school mee te evalueren.
Laat ons dus vooral schreeuwen en, sterker nog, spoor ons aan om met onze mening aan de slag te gaan. We beseffen te weinig welke privileges en kansen voor ons weggelegd zijn. Een actief engagement opnemen binnen de leerlingenraad, de jeugdvereniging of de sportclub leert veel over samenwerken en organiseren. Wanneer we dan met onze ideeën naar buiten treden, doe er dan iets mee. Vertrouw op de frisse geest en het verantwoordelijkheidsgevoel van ons, de jeugd. we kunnen meer dan volwassenen denken.