Grondplan: méér grond voor jongeren met plannen

Ruimte, ruimte en nog eens ruimte. Dat was al een tijdje de luide schreeuw van een grote groep geëngageerde Leuvense jongeren. En - hoera! - die schreeuw werd opgepikt. De stad sloot een deal met De Lijn, die haar oude stelplaatsen ter beschikking stelde. Deze grote, ruime en ruwe plek moet dé uitvalbasis voor jongeren met plannen worden.
Tekst: Johanna Laurent / Foto's: Yoric De Vos

Volgens hardnekkige clichés durft de jeugd van tegenwoordig wel eens te braaf, te lui en te ongeïnteresseerd zijn. Wie deze clichés in de mond neemt, is duidelijk nog nooit naar Leuven afgezakt. De stad zit vol met jongeren die maar al te graag het tegendeel bewijzen. Alleen: ze kregen tot nu toe niet altijd de fysieke en mentale ruimte om initiatief te nemen. “Jongeren weten als geen ander waar interessante kansen of pijnpunten liggen in de stad, maar door een gebrek aan betaalbare ruimte in de stad worden ze nog te veel belemmerd om op een vrije manier hun initiatieven en projecten te ontplooien”, klonk het vorig jaar op een debat tussen jongeren en beleidsmakers naar aanleiding van het vijfjarig bestaan van jongerenlabel mijnLeuven. “Nochtans is ruimte essentieel om te groeien, want méér ruimte betekent ook méér plannen.”

VRIJPLAATS
De Leuvense jongeren wilden meer grond. Ruwe grond waar ze zélf projecten op poten kunnen zetten. Grond waar rendabiliteit of kwaliteit niet de maatstaf is, maar waar experiment, onderzoek en het leerproces de voorgrond opeisen. Grond waar financiële druk niet thuishoort, maar waar jongeren met of zonder dezelfde achtergronden zich kunnen verenigen, engageren en bij elkaar kunnen aansluiten. Grond waar ze het heft in eigen handen kunnen nemen.

Net omdat de stad er baat bij heeft om kansen te geven aan jeugdinitiatief (Leuven telt 20.000 jongeren op een totaal aantal van 100.000 inwoners, 50.000 externe studenten niet meegerekend), gaf het team van mijnLeuven samen met schepen van jeugd Dirk Vansina maar al te graag gehoor aan de oproep van de jongeren. Ze overtuigden De Lijn om de oude stelplaatsen aan de Vuurkruisenlaan tijdelijk ter beschikking te stellen en in een mum van tijd lagen de plannen voor de eerste Leuvense vrijplaats voor jongeren op tafel.

GRONDPLAN
Dat er geen tijd is om te treuzelen, wordt alvast duidelijk tijdens Grondplan, een eerste evenement in de stelplaatsen voor jongeren, beleidsmakers en politici. Samen met alle betrokken partijen wil mijnLeuven hier terugblikken op het afgelopen jaar en toelichten op welke manier zij zich ook in de toekomst zal inzetten voor meer jeugdruimte in de stad. Ook inspireren experts het publiek met talrijke praktijkvoorbeelden uit binnen- en buitenland. Allemaal om het debat rond jeugdruimte verder kracht bij te zetten. “Vandaag geven we deze hal van De Lijn officieel aan de jeugd”, steekt Dirk Vansina, schepen van jeugd van wal. “Dit project sluit aan bij een beweging die al een aantal jaren bezig is. Ook met de ontwikkeling van onder meer Hal 5 en bewegingen aan de Vaart hebben we stukjes van de stad aan de jongeren gegeven. Deze industriële stelplaats is nog heel kneedbaar om veel mee te doen. We hopen dan ook dat heel wat jongeren de kans zullen benutten om hier projecten te ontwikkelen en te doen bloeien.”

En of er al concrete plannen zijn. “In deze hallen komt sowieso een repetitieruimte met studio voor jongeren die met muziek bezig zijn”, licht Jochen Smets van mijnLeuven toe. “Daarnaast gaat een groot deel van het gebouw naar de skategemeenschap. Er zijn weinig groepen in onze stad die zo hard aan elkaar hangen als zij. Ze zochten al lang een plek om overdekt te kunnen skaten, deze locatie is perfect. Verder komt er ook een sociaal atelier met werkbanken en bouwmachines voor wie creatief aan de slag wil. Hoe de overige ruimte binnen de stelplaatsen ingevuld wordt, zal mijnLeuven in samenwerking met vzw Onkruid verder bepalen. mijnLeuven houdt bij jongeren de vinger aan de pols en heeft een zeer uitgebreid netwerk bestaande uit jongeren én beleidsmakers. Onkruid zal ons versterken door de input die wij van dat netwerk krijgen te vertalen naar de praktijk.”

VERTROUWEN LANGS TWEE KANTEN
De oude stelplaatsen zijn ontzettend groot. Wie het terrein betreedt, wordt meteen gegrepen door de unieke industriële uitstraling van het pand. Het is een verborgen parel in een stad waar ruimte schaars is. Zelfs nadat skaters, muzikanten, creatievelingen, Onkruid en mijnLeuven hun plaatsje in het gebouw ingenomen zullen hebben, zal er nog plaats over zijn. Bedoeling is om die ruimtes open te stellen voor jongeren die nog een plek zoeken om evenementen, tentoonstellingen, lezingen, e.a. te organiseren. Wie ideeën heeft om de resterende open ruimte op te vullen, kan dat nog tot 17 december doorgeven via de website www.stelplaats.be.

Het enthousiasme om met de ruimte aan de slag te gaan, is alvast groot bij de jongeren die op Grondplan aanwezig zijn. “Het is een fantastisch initiatief”, zegt Louize Staelens, één van de aanwezige jongeren. “Ik hoop echt dat jongeren uit alle lagen van de bevolking elkaar hier zullen vinden.” Ook ‘veelbelovend’ en ‘laagdrempelig’ zijn woorden die bij de aanwezige jongeren vallen. “In plaats van als stad zelf een skatehal te bouwen, ondersteunen ze jongeren om een bestaande ruimte zelf tot skatehal om te bouwen”, klinkt het. “Dit project werkt bottom-up en dat is ongelooflijk prachtig. Het moet niet gemakkelijk zijn voor een jeugddienst of een stad om de touwtjes los te laten en het initiatief in handen van de jeugd te leggen. Dat vraagt vertrouwen langs twee kanten. Maar dat een stad het lef heeft om jongeren zelf de touwtjes in handen te geven, is echt heel straf.”

RUIMTE OP KORTE EN LANGE TERMIJN
Het enige minpunt: voor hoelang de stelplaatsen in gebruik genomen mogen worden is niet vastgelegd, waardoor plannen om lange termijn erg moeilijk is. Toch worden niet alle pijlen enkel op de Stelplaatsen gericht: “We willen zowel op korte als op lange termijn voldoende ruimte kunnen voorzien”, zegt Isabel Devriendt, afdelingshoofd jeugd van Stad Leuven. “Op korte termijn willen we actief meer plaatsen in de stad ontwikkelen tot vrijhavens voor jongeren. Ik denk dat we plekken kunnen ontwikkelen waar een flexibel en aanpasbaar programma mogelijk is en waar we tegelijk inspelen op huidige tendensen en noden van jongeren.” Maar ook op lange termijn zien Isabel en haar mijnLeuven-team mogelijkheden. “We willen tegelijk gaan voor een duurzame verankering die organisch afgestemd is op de stad. Dat betekent vooral dat we moeten inzetten op en investeren in goede samenwerkingen met andere partijen. We kunnen met die partners zoeken naar gedeelde belangen waardoor we op een productieve manier en elk vanuit onze eigen invalshoek kunnen investeren in meer jeugdruimte in de stad. De focus ligt niet alleen op investeren in nieuwe projecten, maar vooral kijken naar de mogelijkheden die er vandaag al zijn binnen bestaande ruimtes of organisaties.”

Een huwelijk met vier partners, noemt Isabel het. “Allereerst zijn er de bestaande (cultuur)organisaties zoals STUK, Het Depot, 30 CC… waarmee we de samenwerking kunnen versterken. Zij hebben plaats en werken nu al vaak met jongeren. Een tweede partner zijn de beleids- en stadsdiensten. We willen samen met hen bekijken hoe we binnen de bestaande stadsontwikkelingsprojecten de noden en wensen van jongeren mee kunnen vertalen in beleidsplannen of projecten. De derde partij zijn de projectontwikkelaars en eigenaars van gebouwen. Op economisch vlak is jeugdruimte niet altijd winstgevend, maar op sociaal vlak is het dat wel. In Amsterdam is het bijvoorbeeld verplicht om een aantal vierkante meters te voorzien voor broedplaatsen en dat werkt. Waarom dus ook niet in Leuven?”

En dan zijn er nog de jongeren zelf. De belangrijkste partner in het huwelijk van vier. “We hopen echt dat we kunnen evolueren naar een manier van samenwerken waarbij we sneller de brug kunnen slaan tussen de behoeften van jongeren, beleidsmakers en de marktpartij.”

SUCCESVERHAAL
Dat jeugdruimte creëren in de stad een succesverhaal kan zijn, tonen heel wat initiatieven uit andere, binnen- en buitenlandse, steden. Zo stond Jules Gahide mee aan de wieg van KERK in Gent, beheert Bas van de Geyn van Urban Resorts tientallen vrijplaatsen in Amsterdam en doet Michiel Van Balen van Miss Miyagi aan projectontwikkeling voor en door gebruikers. “In Amsterdam zien we dat jongeren zelf vorm geven aan ruimtes die ter beschikking gesteld worden”, zegt Bas. “Het is belangrijk voor jongeren dat ze eigenaarschap krijgen. “Het gaat ook om de prioriteiten van een stad”, vult Michiel aan. “Het is moeilijk om in Leuven veel ruimte vrij te maken, want er zijn weinig ruwe plekken en gronden aanwezig. Het is fijn om te zien dat de stad wel beseft dat we plekken zoals Hal 5, OPEK en nu ook de stelplaatsen moeten koesteren en dat het belangrijk is om die ruimte aan de mensen te geven.”

Als jongere moet je ook geen schrik hebben om het gewoon te proberen, geven de drie heren nog mee. “De periode dat we met KERK gestart zijn, was heel leerrijk”, aldus Jules. “‘Als Jules het kan, kan iedereen het’, bleek al snel. Dat zorgde voor een aanzuigeffect. Akkoord, het was nodig om mentaal en logistiek een duwtje in de rug te krijgen. Dat duwtje hebben wij van Stad Gent gekregen.” Ook het mijnLeuven-team zal klaarstaan om de jongeren met raad en daad bij te staan. “Met de stelplaatsen staat hier een prachtig project”, sluit Bas af. “Het is belangrijk om te dromen en tegelijk binnen een relatief korte tijd zo veel mogelijk te realiseren. Dit project biedt véél kansen aan véél mensen. Nu is het tijd om ambities na te jagen. Probeer de infrastructuur ten volle te benutten en durf ook vooruit kijken voor het geval dat je hier toch langer dan een jaar mag blijven.”

ZELF IETS DOEN IN DE STELPLAATS?
>> www.stelplaats.be