Op 26 april ben ik met mijn goede vriendin Eef naar Stelplaats gegaan voor de proefdag van Paneco: een groep jongeren van de non-profitorganisatie EventUs die als doel hebben om eindelijk eens een lekker veganistisch broodje op de menu van Leuvense broodjeszaken te krijgen.
Tekst: Gwen Van Rillaer / foto’s: Eef Pannekoeke
Op het event werden meerdere teams uitgenodigd die elk een ander broodje hadden bedacht zonder dierlijke producten. Degenen die geïnteresseerd waren om broodjes te gaan proeven, konden op voorhand een formulier invullen waarin ze hun leeftijd konden aanduiden en konden bevestigen of ze al dan niet veganistisch waren. Ter plaatse kreeg iedereen dan een nummertje en een QR-code die hen doorverwees naar een pagina waar ze elk broodje een score konden geven op een schaal van 1 tot 10. Op die manier konden de organisatoren de concepten van de vijf meest geliefde broodjes tonen aan bepaalde broodjeszaken in Leuven en hen voorstellen om deze op te nemen in hun aanbod.
De organisatoren onderzochten op voorhand hoeveel broodjes er elke dag in Leuven gekocht worden en hoeveel er daarvan veganistisch zijn. Dagelijks zouden er ongeveer 5800 mensen binnen de ring van Leuven een broodje kopen (waaronder 1200 in Gasthuisberg). Dat is exclusief de bestellingen voor bedrijven en evenementen. De reden waarom broodjes zo populair zijn is dat ze snel en goedkoop te verkrijgen zijn; de gemiddelde prijs voor een broodje is 4 euro en de wachttijd is slechts rond de 5 minuten. Daar bovenop zijn broodjes ook gezond en ecologisch. Bijvoorbeeld, een broodje ham haalt een hoge score op vlak van voedingswaarden (met een nutri-score A) en een broodje hummus doet het goed op ecologisch vlak (met een eco-score A). Van het aanbod broodjes in de 23 broodjeszaken in Leuven zijn er maar slechts 13 procent vegetarisch, en 1 procent veganistisch.
In de 23 broodjeszaken in Leuven zijn maar 13 procent van alle broodjes vegetarisch, en 1 procent veganistisch.
Berte en Stien, twee van de organisatoren, vertelden dat ze met het initiatief gestart zijn om dit tekort aan veganistische opties aan te pakken, uit hoop om meer (niet-veganistische) Leuvenaars aan te sporen om hun gewoonlijk broodje met dierlijke producten te vervangen door een veganistisch alternatief. De uitgenodigde teams op het evenement mochten alle combinaties van groenten, fruit, noten en vleesvervangers uitproberen die ze wilden, op voorwaarde dat de nutri-score van het broodje ongeveer equivalent was aan dat van een broodje met dierlijke producten. Dit zou een oplossing kunnen bieden op lange termijn voor zij die de voedingstoffen die in dierlijke producten zitten niet opnemen. Ook zou het eventueel meer mensen aansporen om hun vleeseetgewoontes achter zich te laten. Naast op de nutri- en eco-score werden de creaties beoordeeld op de smaak en de prijs door een jury bestaande uit de organisatoren en met de hulp van Group Colruyt.
Een van de vragen voor de proevers was of ze bereid zouden zijn om meer te betalen voor een veganistisch broodje, en wat exact het belangrijkste was voor hun als ze naar een broodjeszaak gingen. Broodjeszaken zijn eerder passief als het aankomt op het binnenbrengen van vernieuwing. De Paneco-organisatoren zijn daarom degenen die in hun plaats het nodige onderzoek verrichtten naar de broodjesvoorkeuren van Leuvenaars in de hoop om de uitbaters van deze populaire zaken op de hoogte te brengen van het stijgende aantal veganisten. Volgens hen zou in een ideale wereld elk broodje met vlees, kaas, ... vervangen kunnen worden door een optie zonder. Enkele voorbeelden van broodjeszaken die bereid zijn om nieuwe opties op te nemen in hun menu zijn The Sandwich Factory (die momenteel in hun anbod 21 vegetarische opties heeft en 2 vegan opties), ’t Smulhoekje (die 5 veggie en 0 vegan opties heeft), ’t katastroofke (met 12 veggie en 0 vegan opties), ’t Smullerke en ’t Eethoekje (die beide slechts 8 veggie en geen vegan opties hebben).
Onze persoonlijke favoriet was de 'wortel martino'
Op het evenement stonden er rond de 20 teams die elk een eigen tafel hadden gekregen om hun creatie met de proevers te mogen delen. Er waren combinaties van alle soorten, zoals een broodje met zelfgemaakte currysaus en een schijfje komkommer, een broodje met groentennuggets en een speciaal sausje, een broodje met rode bieten en erwten of eentje met een combinatie van noten, mosterd, wortel, erwten en zuurkool. Onze persoonlijke favoriet was de ‘Wortel Martino’, wat bestond uit wortelen, tomatenpuree, soyasaus, zure augurken, tabasco en olijfolie en het geliefde broodje américain martino hoorde te vervangen (dat deed het ook voor ons!). Of deze broodjes binnenkort nog zullen worden opgenomen in het aanbod van de vernoemde broodjeszaken valt nog af te wachten, maar de organisatoren en Group Colruyt zijn er dus zeker druk voor in de weer.
Één ding is zeker, onze stad heeft nood aan meer alternatieven voor niet-vleeseters en hopelijk is dit initiatief de eerste stap in de richting naar een meer veganistisch Leuven.