Vijf om te zien

3 mei 2016
Door: MIJNLEUVEN
Vijf om te zien

In de Leuvense binnenstad zijn standbeelden alomtegenwoordig. Sommige beelden inspireerden in het verleden al televisiemakers bij het maken van begingenerieken. Anderen stonden model voor tal van schilderijen. Maar wat vinden de Leuvenaars er eigenlijk van? Hoeveel weten ze over de beelden? En past zo’n werk wel in het straatbeeld? De leerlingen van EMC² namen de proef op de som en pikten er vijf bekende standbeelden uit.

Bedankt: Arin, Emma, Ilham, Ilke, Indrah, Jeny, Jurriaan, Kaat, Liesbeth, Lotte, Matthis, Nada, Salah,Timon, Yusha van klas 2Aa van EMC².
Begeleiding: Harald Scheerlinck

FONKSE
‘Fons Sapientiae’ (bron der wijsheid in het Latijn) of Fonske voor de vrienden vind je op het Rector De Somerplein. Het beeld werd gemaakt door Jef Claerhout en in 1975 door de stad Leuven aan de universiteit geschonken ter ere van haar 550ste verjaardag. Het water dat uit de beker in z’n hand vloeit, staat voor wijsheid, maar het beeld wordt ook wel eens geïnterpreteerd als een student die te veel pintjes drinkt. Op speciale gelegenheden wordt Fonske met kleren opgesmukt. Studentendurvenaleens zeepof shampoo in zijn hoofd te gieten zodat het beeld verandert in een grote schuimbal.

“Zelf vind ik het niet zo mooi, maar het staat hier wel op zijn plaats,” vertelt een oude man die rustig voorbij loopt. Lore en Karlien, twee zussen die graag even tijd maken voor ons, denken dat het water symbool staat voor het hydrateren van je hersenen, wat natuurlijk niet het geval is. De meeste mensen die we aanspreken vinden het een mooi beeld dat goed verwerkt werd in het straatbeeld. De naam ‘Fonske’ doet bij zowat iedereen een belletje rinkelen, maar opvallend genoeg weet niemand waarvoor het beeld precies staat.

DE KOTMADAM
Dit beeld is van de Limburgse beeldhouwer Fred Bellefroid. Het staat sinds 1985 op de Oude Markt en is een ode aan alle kotmadammen van de stad. De meeste mensen kennen het standbeeld vooral van de VTM-serie over kotmadam ‘Jeanne’ en haar man ‘Jef’. Het kunstwerk werd aan de stad geschonken door het VVV en ingehuldigd in het bijzijn van Maria Swerts, op dat moment de oudste kotmadam van de stad. Ze werd ook meter van het standbeeld.

“Het beeld lijkt op een vrouw die ik ken,” zegt Jean-Claude als we hem vragen wat hij van het beeld vindt. Het valt ons op dat hij er veel over weet, soms zelfs meer dan wij, die net een heleboel informatie hebben opgezocht. Op de vraag of het op een typische kotmadam lijkt, antwoordt hij: “Een kotmadam is een gezette vrouw rond de 40 jaar. Dat kan je van dit beeld moeilijk zeggen.” Misschien heeft hij een beetje te veel naar VTM gekeken. Voor wie niet uit Leuven afkomstig is, blijkt het niet altijd evident te weten wat dit beeld nu precies voorstelt. Een student die al twee jaar in Leuven studeert, geeft toe dat hij absoluut niets afkent van het kunstwerk. Zelfs de naam ontsnapt hem volledig.

DORRE DE BAKKER
Dit bronzen beeld van Roland Rens vind je terug in de Diestsestraat en stelt een bakker voor die brood in de oven steekt. Het standbeeld werd in 1979 door de Leuvense brood- en banketbakkers aan de stad geschonken ter ere van alle bakkers. De beeldhouwer wilde hiermee aantonen hoe mooi de bakkersstiel wel is. In 2011 werd het beeld omvergereden door een vrachtwagen, maar een jaar later werd het terug gezet op zijn oorspronkelijke plaats. Regelmatig verdwijnt het beeldje eens voor renovatie.

“Ik ken mooiere beelden, maar het geeft goed weer waar het voor staat,” zegt de Nederlandse Nadja. Ze vindt dat het beeld op een mooie centrale plaats staat, waar veel mensen voorbij komen. Jos vindt het niet bepaald een mooi standbeeld, maar dat het op een leuke plek staat, daar is hij het mee eens. “Ik denk dat het te maken heeft met een bakkerij die hier vroeger was,” antwoorden mensen vaak als we hen aanspreken. Het is opvallend hoe weinig mensen weten over het werk. Voor Lora heeft het beeld een bijkomende betekenis. “Ik heb zelf nog in een bakkerij gewerkt, dus ik vind het extra leuk.”

DE KEVER
Iedereen kent dit beeld als “de kever”, maar eigenlijk heet het officieel: Totem. Het beeld is van de bekende Antwerpse kunstenaar Jan Fabre en staat sinds 2005 in het midden van het Ladeuzeplein, naar aanleiding van de 575ste verjaardag van de KULeuven. Fabre noemt het een eerbetoon aan de schoonheid, de wetenschap en de kennis. De omgekeerde scarabeekever is 2,7 meter lang en werd gespiest op een inox naald van wel 23 meter hoog. Jan Fabre staat ook bekend om o.a. zijn gouden schildpad in Nieuwpoort en het plafond in het Koninklijk Paleis dat hij, op vraag van de koningin, volledig bedekte met Thaise juweelkevers.

"Het is iets aparts,” besluit Longo, “Daarom is het ook kunst , je komt het niet vaak tegen.” Wat verderop komen we juf Fien tegen die met haar kleuters net een project heeft gedaan over de kever. “We komen nog eens even een kijkje nemen.” Ook Dieu staat te kijken naar het beeld. “Het zou op een andere plaats beter passen. In een open veld bijvoorbeeld,” lacht ze. “Het staat hier al 8 jaar, maar het zijn vooral toeristen die hier naar komen kijken.” “De kunstenaar heeft een unieke manier van werken,” vindt Ben. Hij kent het kunstwerk niet, maar vindt het wel mooi. Opvallend is dat de meeste mensen wel weten wie de kunstenaar is, maar niet waarom het beeld hier staat of wat het precies voorstelt.

DE LUCHTBALLON
De meeste mensen noemen dit beeld “de luchtballon”, maar de officiële naam is ‘Ode aan de vriendschap’. Het beeld werd in 1987 ontworpen door Danny Tulkens en staat symbool voor de vriendschappen in de stad. De acht meter hoge luchtballon kreeg op vraag van het Verbond der jaartallen* een plekje op het Herbert Hooverplein. Enkele jaren geleden werd één van de vier vrienden in het mandje gestolen en nooit meer teruggevonden. De kunstenaar zorgde in 2007 wel voor een vervangexemplaar. Van de vier vrienden zijn er twee gebaseerd op echte personen. De andere twee zijn fictief.

“Standbeelden zijn niet echt mijn ding,” vertelt Gijs en stelt zich verder geen vragen bij het werk. Het valt meteen op dat de meeste mensen niet weten waarvoor het beeld staat. “Ik heb geen flauw idee, maar het past hier wel.” Niet veel mensen kijken nog op wanneer ze er voorbij lopen, maar ze gebruiken het beeld wel als ontmoetingsplek. “Ik spreek hier vaak af met vrienden,” vertelt een voorbijlopende student. Wanneer we een vrouw vragen wat het beeld symboliseert, kan ze er niet meer op komen. “Verdorie ik heb het ooit geweten. Het ligt op het puntje van mijn tong.” Van de echte naam is geen enkele voorbijganger op de hoogte. Iedereen noemt het gewoon “de luchtballon”.

*Een Leuvense vereniging die vriendschap en naastenliefde belangrijk vindt.

3 mei 2016
Door: MIJNLEUVEN