Leven met onophoudelijke rugpijn

Pijn is een begrip waar iedereen zich iets bij kan voorstellen. Maar sta je ooit stil bij waar pijn vandaan komt en waarom het ontstaat? We vallen en breken ons been, dus hebben we pijn. Dat klopt. Maar wat als je been niet gebroken is, en je toch pijn voelt? Een chronische pijn, een langdurig aanhoudende pijn. Dit is het verhaal van Chiara, een 17-jarige meid die al jaren kampt met chronische rugpijn. In haar geval iets wat geklasseerd wordt onder de noemer ‘psychosomatiek’.

EEN PIJNLIJKE WINTER
“December 2013, hét moment waarop de pijn in mijn rug bleef aanhouden. Ik had er voordien al vaker last van, maar alleen tijdens examens of drukke periodes. Daarom ook dat ik al een jaar naar de kinesist ging. Maar zonder resultaat. Dat ik er tijdens de kerstexamens opnieuw last van had, verbaasde mij dus niet. Maar deze keer bleef de pijn. Toch besliste 
ik om een week op skivakantie te gaan. Tijdens die vakantie werd snel duidelijk dat er echt iets mis was. 
Ik had zoveel pijn in mijn rug dat
 het niet lukte om te snowboarden. Zelfs niet om te slapen. Ook toen school weer begon, had ik nog steeds last. In januari ben ik dan uiteindelijk naar de dokter gegaan. De conclusie was dat mijn rug op verschillende plekken geblokkeerd zat en dat ik beter een aantal dagen thuis kon blijven. Maar ook na die rustperiode trok de pijn niet weg...

WAT SCHEELDE ER TOCH?
“De pijn overheerste mijn hele leven. Lang stil zitten en staan werd moeilijk, liggen lukte maar voor een korte periode en slapen was een ramp. Alle mogelijke medicijnen die ik uitprobeerde, bleken niet te werken. Omdat zowel mijn ouders als ikzelf beseften dat het zo niet langer kon, startten we met een reeks onderzoeken. We gingen langs bij dokters die ons op hun beurt doorverwezen naar specialisten. Ik zag reumatologen en professoren, en liet scans nemen totdat de behandelende prof een weekopname in het ziekenhuis voorstelde. Mijn lichaam was op dat moment zo uitgeput en de pijn zo fel dat ik regelmatig flauwviel. Zo ook eens toen ik ’s avonds op de fiets zat, waardoor ik in het donker bewusteloos op straat lag. Zeer frustrerend. Ook omdat ik door de pijn en het weinig slapen (zo’n 2 uur per nacht), niet meer naar school kon. Ik moest stoppen met mijn hobby’s, kon minder activiteiten doen en zag mijn vrienden veel minder.”

DAGZIEKENHUIS
“Tijdens mijn opname hoopte ik bij ieder onderzoek dat ze iets zouden ontdekken. En dat deden ze soms, maar nooit de oorzaak die de pijn kon verklaren. Aan het einde van mijn opname volgde een gesprek waarin mijn verdere opties uitgelegd werden. Pijnkliniek of dagziekenhuis. Dat laatste hield in dat ik iedere weekdag van 9 tot 16 uur naar Gasthuisberg zou gaan om een reeks therapieën te volgen zoals PMT (psychomotorische therapie) en kinesitherapie. Maar ook om te praten met psychologen en te werken rond het begrijpen van en beter omgaan met pijn. Hoewel de zomervakantie ondertussen voor de deur stond en ik veel plannen had, was de keuze snel gemaakt. Ik zou naar het dagziekenhuis gaan. Ik gaf mijn vakantie op in de hoop tegen september pijnloos te zijn en mijn gewone leven terug te hebben.”

IN SEPTEMBER WEER NAAR SCHOOL, OF TOCH NIET...
“Eind augustus werd duidelijk dat september geen haalbaar doel was. Daar had ik het heel moeilijk mee. Ik had tenslotte veel opgegeven en hard gewerkt. Maar er was nog een lange weg te gaan. Een nieuw schooljaar starten, was geen optie.
Ik was iedere dag bezig met therapieën, volgde les in de ziekenhuisschool, na 16 uur had ik vaak nog gesprekken en thuis deed ik braaf alle oefeningen die ik meekreeg. Ondanks de intensieve aanpak bleef ik zitten met het gevoel dat 
ik niets bereikte. Maar stilaan werd mij duidelijk wat er scheelde. Wat het grote woord ‘psychosomatiek’ inhield. En dat hielp. Want vanaf dan durfde ik mensen uitleggen wat er met mij aan de hand was. Ik aanvaardde eindelijk dat wat ik had, écht iets was.”

EEN ZOMER ZONDER ZORGEN
“En toen zat mijn periode in het dagziekenhuis erop. De pijn was
 er nog steeds, maar ik voelde dat 
er iets veranderd was. Na meer
 dan een jaar van pijn en frustraties, van teleurstelling, verdriet, gemis
 en ook heimwee naar het normale leven van een 16-jarige, voelde ik dat ik had geleerd om los te laten. Ik wilde niet meer beter zijn tegen ‘die bepaalde datum’. Neen, ik wist dat ik nog niet meteen ging opstaan zonder pijn. Maar ik aanvaardde dat mijn leven was zoals het was en dat ik de enige was die er het beste van kon maken. Met dat gevoel begon ik aan de vakantie die ik het jaar voordien zo had gemist. Uiteraard niet zonder de nodige voorbereiding en twijfel, want er stond veel gepland. Zo ging ik met de Scouts trekken in Polen en surfen met vrienden in Spanje.”

Vandaag goed, morgen beter

“Ik kan ondertussen vertellen dat mijn vakantie geweldig was. En dat ik zo goed als alles heb kunnen doen wat ik wilde. Ook het slapen gaat ondertussen wat beter en in september startte ik zoals iedereen weer met school. Toch verschilt mijn leven nog altijd erg met dat van mijn klasgenoten. Ik blijf woensdag vaak thuis om uit te rusten en ben na school bezig met de therapieën die ik ervoor overdag volgde. Het lukt me niet altijd om te studeren of alles mee te doen, maar ik besef steeds vaker dat ik trots mag zijn op de weg die ik al afgelegde en dat
ik hier sterker uit zal komen. Mijn motto is dan ook ‘aan mijn pijn lijd ik sowieso, maar ik beslis zelf hoe hard ik lijd aan mijn lijden’. Wat ik ook weet, is dat dit me nooit gelukt zou zijn zonder de steun van mijn vrienden, mijn vriend Andreas en mijn familie. Op momenten dat ik het zelf niet meer zag zitten, waren zij er om mij weer recht te trekken.”

“Ook nu is mijn pijn nog steeds niet beter. Soms denk ik ‘Wow, nooit gedacht dat dit zo’n impact zou hebben op mijn leven’. Mijn doel is nog steeds ooit pijnvrij te zijn, maar daarnaast ben ik blij dat ondertussen in mijn laatste jaar zit, dat ik geweldige mensen om me heen heb en dat ik iedere dag weer een stapje in de goede richting zet.”

GESPREK MET EEN EXPERT

Elke Van Roie, kinder-en jeugdpsychiater in UZ Gasthuisberg

Wat is psychosomatiek?
“Wanneer je kampt met psychosomatiek heb je lichamelijke klachten waarvan de oorzaak niet (alleen) lichamelijk is, maar (ook) psychisch. Meestal ontstaat pijn omdat er sprake is van lichamelijke schade (bv. een beenbreuk), maar dus niet altijd. Uit onderzoek blijkt namelijk dat de pijncentra ook actief worden bij bv. sociale uitsluiting en verwerping. Ook stress zet bepaalde stoffen vrij in het lichaam.”


Hoe stel je dit vast?

“De lichamelijke klachten die je hebt, kunnen heel uiteenlopend zijn: pijn, vermoeidheid, duizeligheid... Het is vooral belangrijk dat je je klachten laat onderzoeken omdat je niet op basis van een klacht kan weten of het al dan niet om iets lichamelijk gaat. Als de dokter besluit dat het probleem niet voortkomt van een fysieke oorzaak, dan kan het gaan om psychosomatiek. Maar zoiets valt dus niet te ‘bewijzen’ zoals een beenbreuk met bv. een radiografie.”


Hoe raak je van psychosomatiek af?

“Je lost dit niet ‘zomaar’ op met een 
of andere pijnstiller. Ga ervan uit dat
 je lichaam je een signaal geeft omdat het je probeert te helpen. Daarom ga je best op zoek naar professionele hulp. Misschien ontdek je zo een patroon in je klachten of ontdek je dat bepaalde zaken je klachten in stand houden. Ook meditatie-, ontspannings- en ademhalingsoefeningen of (zelf)hypnose kunnen helpen. Hoe dan ook is het belangrijk dat je de dingen blijft doen die je leuk vindt. En dat je zoveel mogelijk probeert deel te nemen aan het normale leven.”