“Hoe meer vrede je hebt met jezelf, hoe sneller anderen vrede nemen met jou”

Yanou (18) is één van de artiesten die zal schitteren in ‘PASSING THE BECHDEL TEST’ van fABULEUS en GRIP, door Jan Martens. Een voorstelling die de actuele stand van zaken rond genderdiversiteit onder de loep neemt. Yanou legt aan mijnLeuven uit hoe de voorbereiding van de voorstelling haar serieus aan het denken heeft gezet over haar eigen gender en geaardheid.
Tekst en foto’s: Kilien Natens

Yanou
“Ik groeide op op een boerderij, waar ik een heel fijne jeugd heb gehad. Toen ik veertien werd, besefte ik dat het tijd was voor iets anders. Ik besloot naar Leuven te trekken om er klassieke muziek te studeren - een keuze die mijn omgeving nogal verraste. Nu kan ik me niet voorstellen dat ik geen muziek meer zou spelen of beluisteren, en daarom wil ik op het einde van de zomer naar het Conservatorium gaan.”

“Het is niet zo dat ik muziek ben gaan studeren omdat ik nood had aan een uitlaatklep. Wel ontdekte ik gaandeweg dat ik ermee uitdrukking kon geven aan bepaalde gevoelens. Het verhaal dat ik probeer te vertellen, is elke keer een beetje anders. Wat wel elke keer hetzelfde blijft, is dat ik mijn emoties wil overbrengen naar het publiek. Ik hoop hen op die manier te laten zien dat klassieke muziek niet saai hoeft te zijn.”

“Partituren zijn uiteindelijk niet meer dan blaadjes. Je moet er zelf mee aan de slag gaan. Eens je doorhebt wat je ermee kan doen, kan je er niet meer mee stoppen. Ik geloof dat er geen enkel beroep zo vrij is als dat van een kunstenaar of muzikant. Het is die vrijheid waarop ik zo gesteld ben. Ik wil mijn eigen ding kunnen doen, niet dat wat de mensen van mij verwachten. Het is niet zo dat ik bewust het tegenovergestelde zal doen, maar ik vind het fijn om verrassend uit de hoek te komen.”

Jongensdingen
“Dat geldt ook wanneer we het hebben over gender. Ik voel me nu best vrouwelijk, ook al verkoos is vroeger ‘stoere’ hobby’s zoals voetbal en BMX. Misschien kwam ik mannelijker over dan ik me voelde, maar daar was ik toen niet bewust mee bezig. Ik moet wel toegeven dat ik ervan kan genieten om de beelden die mensen van me hebben, te doorbreken.”

“Je omgeving speelt daarin natuurlijk een grote rol. Ik heb op dat vlak eigenlijk altijd geluk gehad. Blijkbaar verkondigde ik vroeger regelmatig dat ik een jongen wilde zijn. Niet omdat ik ongelukkig was als meisje, maar ik leek vooral dingen leuk te vinden die traditioneel voor jongens bedoeld waren. Mijn moeder nam me mee naar de genderkliniek in Gent. Daar legden de dokters uit dat mijn omgeving me de vrijheid moest geven om een meisje te zijn dat gewoon meer van ‘jongensdingen’ houdt.”

“Mijn middelbare school was helaas geen veilige plek om te experimenteren. Uitkomen voor je gender of geaardheid was groot nieuws waarvan meteen de hele stad op de hoogte was. Mijn klasgenoten waren enorm geschokt toen ik vertelde dat ik lesbisch ben.”

Uit de kast
“Gelukkig was dat anders op de kunstschool, daar wordt er zelfs een “uit-de-kastmoment” georganiseerd. Kunsthumaniora was voor mij een omgeving waarin heel wat werd geaccepteerd, en daar prijs ik mezelf gelukkig mee. Bij mijn familie liggen thema’s als gender en geaardheid namelijk heel wat gevoeliger. Met mijn ouders heb ik het er eigenlijk nooit echt over gehad. De rest van mijn familie weet zelfs niet dat ik op meisjes val.”

“Tijdens een artistieke opleiding krijg je constant een spiegel voorgehouden, want om te weten hoe je je verhaal wilt brengen, moet je natuurlijk eerst weten wat je verhaal is. Iedereen maakt moeilijke periodes mee, en ik ben daarin geen uitzondering. Op mijn middelbare school liep iedereen in dezelfde richting, op de kunsthumaniora volgde iedereen zijn eigen pad. Waar stond ik dan? Dat was een vrij confronterende periode, maar ik heb mezelf daarin wel echt leren kennen.”

“Zo ontdekte ik bijvoorbeeld dat ik mijn hele leven al een zekere schaamte voel, die ervoor zorgt dat ik vaak afstand probeer te houden. Daarom vind ik het moeilijk om persoonlijke dingen te vertellen thuis. Gelukkig zal de voorstelling voor zichzelf spreken. Daarin halen we thema’s aan zoals genderdiversiteit, seksualiteit en feminisme. Onze verhalen zullen verweven worden met de verhalen van bekende vrouwelijke stemmen, en mijn familie zal mijn verhaal daarin zeker herkennen.”

“De kans is dan ook groot dat ze stevig zullen schrikken wanneer ze de voorstelling zien, maar daarvoor ben ik niet bang. Ik weet dat die mensen me graag zien. Ook de reactie van de buitenwereld trek ik me niet echt aan. Er lopen genoeg mensen rond die me wel accepteren zoals ik ben.”

Geen strijd, maar vrede
“Als ik echt niet geaccepteerd word in een bepaalde omgeving, dan blijf ik daar gewoon niet. Gelukkig heb ik dat nog nooit mee moeten maken. Rare opmerkingen heb ik natuurlijk wel al gekregen, maar het amuseert me om daarmee de draak te steken. Dan zie ik dat anderen vaak beschaamder zijn dan ikzelf.”

“Ik kon mezelf vrij snel accepteren en identificeren als lesbisch. Natuurlijk is dat even schrikken in het begin, maar hoe meer vrede je hebt met jezelf, hoe sneller anderen vrede nemen met jou. Alles komt wel op zijn pootjes terecht, maar soms vraag zoiets tijd. En als je geen veilige plek hebt om te experimenteren, creëer die dan zelf. Op die plek kan je dan je angsten achterlaten, zoals de angst om niet populair te zijn. Je zal er hoe dan ook wel op een of andere manier uitspringen. En dat geeft minstens evenveel - misschien wel meer - voldoening dan populariteit.”

PASSING THE BECHDEL TEST
In PASSING THE BECHDEL TEST maakt Jan Martens samen met dertien jongeren (v/x) een stand van zaken op met betrekking tot genderdiversiteit en gendergelijkheid in de wereld vandaag. Dertien jongeren kruipen in elkaars huid en in die van vrouwelijke auteurs en persoonlijkheden van vroeger en nu, van Woolf over Winterson tot Sontag, Solnit en Solange. Tekstfragmenten uit brieven, dagboeken, lyrics, essays en TED-talks vormen het frame waaraan hun eigen biografie wordt toegevoegd.

Premiere op 6, 7 en 8 november 2018 in STUK Leuven. Meer speeldata kan je vinden op www.fabuleus.be