Daar zit je dan, met een bord vol dampende kroketten en kalkoen, omringd door familie die je het hele jaar nauwelijks ziet, maar die ineens denkt te weten hoe jouw leven eruit zou moeten zien. Het gesprek kabbelt over koetjes, kalfjes, werk en vakanties… En dan komt het: die onvermijdelijke vraag. “En, hoe staan de punten ervoor?"
Test: Robin De Muylder
Het gebeurt zo snel dat je nauwelijks de tijd hebt om je water door te slikken. Even denk ik: hoe ga ik dit gezellig houden? Want ik weet wat er gebeurt als ik antwoord. Als ik “niet zo goed” zeg, volgt het gebruikelijke: “Ach, geen zorgen. Het komt wel goed.” Zeg ik “goed”, dan zitten ze er bovenop: “Wat was het hoogst? Welke vakken vind je het leukst?” En als ik besluit te zeggen dat ik er liever niet over praat, krijg ik altijd de reactie: “Is het dan zo erg?”
Eerlijk gezegd ben ik het een beetje beu. Niet omdat de vraag zo vreselijk is, maar omdat hij aanvoelt als een definitief oordeel. Alsof je alleen maar succesvol kunt zijn als je cijfers perfect zijn. En als je die perfecte cijfers niet hebt, je prestaties of groei minder waard zijn.
Wat ik het ergst aan die vraag vind, is wat er niét wordt gevraagd. Hoe het nooit gaat over wie ik ben of wat ik belangrijk vind. Niemand vraagt: “Ben je gelukkig?” of “Wat heb je dit jaar gedaan waar je trots op bent?” of “Heb je al plannen voor het komende jaar?”
Het gekke is: ik weet dat het meestal goed bedoeld is. Dat tante Marie de conversatie lopende probeert te houden of dat oma gewoon nieuwsgierig is. Het is niet slecht bedoeld, maar wel een tikkeltje achterhaald. Want eerlijk? Niet iedereen leeft hetzelfde leven, en dat hoeft ook niet.
Dit jaar besluit ik me voor te bereiden. Als de vraag komt – en die zal zeer zeker komen – glimlach ik rustig en zeg: “Ik ben er blij mee, want ik heb mijn best gedaan” Ik krijg een glimlach terug en krijg als antwoord: “Zo hoort het”, waarna het gesprek al snel over iets anders gaat; over werk, over reizen, over dromen.
Misschien is dat dé truc. Niet boos worden of rollen met je ogen, maar het gesprek sturen naar iets wat er écht toe doet. De feestdagen gaan toch over verbinding? En een echte verbinding begint niet met een vraag die je liever niet hoort.
Dus als je dit jaar zelf aan tafel zit en die vraag op je afgevuurd krijgt, geef dan het antwoord waar jij zin in hebt. En wie weet, misschien laten ze hem volgend jaar wel achterwege.
Het is uiteindelijk maar één keer per jaar Kerstmis.