Ze zeggen weleens dat seks ‘verkoopt’. En de reden daarvoor is simpel: seks is iets wat we allemaal doen, en we zijn er allemaal door geïntrigeerd. We kunnen dan ook niet ontkennen dat ook jongeren vrijen, maar gebeurt dat wel allemaal zo veilig? Anno 2016 wordt er in het algemeen redelijk open over gepraat, maar het blijft toch een gevoelig onderwerp waarvoor soms toch ook een bepaalde gêne overwonnen moet worden. Daar willen we graag een handje bij helpen.
Tekst: Kilien Natens/ Foto's: Laura Baetens
Misschien denken we niet altijd verder dan onze neus lang is, en grijpen we snel naar de meest voor de hand liggende opties. Maar welke alternatieven voor de pil en het condoom zijn er eigenlijk? Hieronder de meest voorkomende vormen van anticonceptie, met de nodige voor- en nadelen, aangevuld door ervaringen. Let wel, de opties zijn uitgebreider dan de selectie die aan bod komt. Wil je dus graag weten wat er nog op de markt is, hoe je al die middelen op een goede manier gebruikt en wat de de plus- en minpunten zijn?
Surf dan naar www.sensoa.be of www.allesoverseks.be.
HET MANNENCONDOOM
Bevat geen hormonen en wordt gebruikt bij iedere vrijpartij.
Voordelen?
- Het (mannen)condoom beschermt als enige tegen de meeste soa’s
- Condooms hebben geen invloed op de menstruatiecyclus
- Condooms zijn goedkoop en overal verkrijgbaar (zonder doktersvoorschrift)
Nadelen?
- Je moet eraan denken een condoom mee te nemen en aan te doen voor de penetratie.
- Sommige mannen voelen minder wanneer ze een condoom gebruiken.
- Condooms worden beïnvloed door warmte en dat maakt hen minder betrouwbaar. Bewaar condooms bv. nooit in je broekzak of portefeuille.
HET VROUWENCONDOOM
Bevat geen hormonen en wordt gebruikt bij iedere vrijpartij.
Voordelen?
- Het (vrouwen)condoom beschermt als enige tegen de meeste soa’s
- Condooms hebben geen invloed op de menstruatiecyclus
Nadelen?
- Minder betrouwbaar, ook omdat het niet altijd goed blijft zitten
- Niet overal verkrijgbaar
DE (COMBINATIE)PIL
Bevat hormonen en wordt dagelijks ingenomen, maar niet tijdens de stopweek.
Voordelen?
- Je kan je menstruatie verlichten of zelfs overslaan
- De kans op kwaadaardige gezwellen in je baarmoeder of eierstokken daalt
- Je kan je menstruatie zelf regelen
Nadelen?
- Je moet eraan denken de pil elke dag op hetzelfde tijdstip in te nemen (zo niet, ben je niet beschermd)
- De pil werkt niet of minder goed wanneer je binnen twee uur na inname moet overgeven of last hebt van hevige diarree
- Beschermt niet tegen soa’s
- Enkel verkrijgbaar op doktersvoorschrift
DE MINIPIL
Bevat hormonen en wordt dagelijks ingenomen, zonder stopweek.
De voordelen?
- Je hoeft nergens aan te denken tijdens de seks (je bent veilig voor zwangerschap)
- Je menstruatie kan minder pijnlijk en lichter worden of zelfs stoppen
- Bevat minder hormonen dan de (combinatie)pil, dus er zijn minder bijwerkingen
Nadelen?
- Je moet eraan denken de pil elke dag op hetzelfde tijdstip in te nemen (zo niet, ben je niet beschermd)
- De pil werkt niet of minder goed wanneer je binnen twee uur na inname moet overgeven of last hebt van hevige diarree
- Je kan je menstruatie niet zelf regelen
- Enkel verkrijgbaar op doktersvoorschrift
- Beschermt niet tegen soa’s
DE VAGINALE RING
Bevat hormonen en wordt maandelijks ingebracht.
Voordelen?
- Je kan je menstruatie zelf regelen, ze wordt minder pijnlijk en je verliest minder bloed
- Braken of diarree heeft geen invloed op de werking van de ring
- Je hoeft er maar twee keer per maand aan te denken (bij het inbrengen, en uithalen tijdens de stopweek)
Nadelen?
- De vaginale ring wordt niet terugbetaald
- Beschermt niet tegen soa’s
DE ANTICONCEPTIEPLEISTER
Bevat hormonen en wordt wekelijks gebruikt.
Voordelen?
- Je kan je menstruatie zelf regelen
- Braken of diarree heeft geen invloed op de werking van de pleister
- Je hoeft er maar een keer per week aan te denken
- Je bloedingen worden minder pijnlijk
Nadelen?
- De pleister kan zichtbaar zijn op je lichaam
- De pleister kan irritatie veroorzaken op je lichaam
- De pleister is vrij duur en wordt niet terugbetaald
- Beschermt niet tegen soa’s
DE PRIKPIL
Bevat hormonen en wordt één keer om de drie maanden geïnjecteerd.
Voordelen?
- Je hoeft er maar één keer om de drie maanden aan te denken
- De prikpil is goedkoop
- Het is een discrete manier van anticonceptie
- De prikpil is zeer betrouwbaar
Nadelen?
- Je kan niet zomaar stoppen wanneer er bijwerkingen optreden aangezien de hormonen in je bloed blijven
- Er is een kleine kans op een lichte gewichtstoename
- Enkel verkrijgbaar op doktersvoorschrift
- Beschermt niet tegen soa's
HET HORMONAAL SPIRAALTJE
Bevat hormonen en wordt één keer om de drie tot vijf jaar geplaatst.
Voordelen?
- De natuurlijk eisprong blijft
- Bij de meeste vrouwen neemt de menstruatie af, bij sommige verdwijnt de menstruatie zelfs
- Je hoeft er maar één keer om de drie tot vijf jaar aan te denken
- Braken of diarree heeft geen invloed op de werking van het hormonaal spiraaltje
Nadelen?
- Je lichaam moet wennen aan de lage dosis progestageen, waardoor je last kan krijgen van bijwerkingen
- Je moet elke jaar laten controleren of het spiraaltje nog goed zit
- Beschermt niet tegen soa’s
HET HORMONAAL IMPLANTAAT (=STAAFJE)
Bevat hormonen en wordt één keer om de drie jaar geplaatst.
Voordelen?
- Je hoeft er maar één keer om de drie jaar aan te denken
- De plaatsing is vrijwel pijnloos
- Nadat het staaf verwijderd wordt, herneemt je gewone menstruatiecyclus zich vlot
Nadelen?
- In het begin kan je last krijgen van bijwerkingen zoals acne, hoofdpijn, duizeligheid en pijn in de borsten
- De menstruatie kan soms heviger of onvoorspelbaar zijn
- Je kan het staafje voelen zitten onder de huid
- Het staafje is duur en wordt niet terugbetaald
- Beschermt niet tegen soa’s
HET KOPERSPIRAALTJE
Bevat geen hormonen maar koper en wordt één keer om de vijf tot tien jaar geplaatst.
Voordelen?
- Je hoeft er maar één keer om de vijf of tien jaar aan te denken
- Het heeft geen invloed op je menstruatiecyclus
- Het kan gebruikt worden als noodanticonceptie*, en nadien als gewone vorm van anticonceptie (werkt beter dan de noodpil)
- Het koperspiraaltje is heel betrouwbaar (de kans op zwangerschap is 0,8 procent)
Nadelen?
- De plaatsing kan pijnlijk zijn
- De eerste maanden moet je baarmoeder wennen aan het spiraaltje, waardoor je last kan krijgen van een langere menstruatie, toenemend of tussentijds bloedverlies en buikpijn
- Beschermt niet tegen soa
* Het koperspiraal voorkomt niet alleen een bevruchting (zoals de noodpil dat doet) maar houdt ook de innesteling tegen van een eicel die mogelijks bevrucht is.
DE CIJFERS
58 procent van de jongeren (ook degene die niet seksueel actief zijn) gebruikt een betrouwbare vorm van anticonceptie
91 procent van de jongeren die anticonceptie gebruikt, gebruikt de pil
50 procent van de 17-jarigen heeft al seks gehad
75 procent van de 18-jarigen heeft al seks gehad
Bron: www.allesoverseks.be
“Ik ben soms wat slordig met de pil, dus een spiraaltje zou voor mij beter zijn”- Morgane
UIT ERVARING…
De getuigenissen waar je het meest aan hebt, zijn degene die uit het leven gegrepen zijn. Daarom een paar échte getuigenissen van échte mensen. Kwestie van je een realistisch en waarheidsgetrouw inzicht te geven.
ELISE over de prikpil
“Ik gebruik de prikpil omdat het super handig is. Het is maar één spuitje om de drie maanden dus je kan het niet eens een dag vergeten in te nemen. Ook moet je de week na inname niet oppassen. Snel en efficiënt. Ik heb ook mijn regels niet meer, wat heel fijn is. Alleen kan het prikje soms een dag pijn doen.”
LAURA over het condoom
“Ik neem de pil vaak in combinatie met een condoom, omdat dat het veiligst is, en ik voor andere vormen van anticonceptie mijn ouders zou moeten inlichten. De voordelen zijn de veiligheid en het feit dat het condoom een gladde structuur heeft, waardoor seks voor mij aangenamer is. Mijn vriend vindt het wel leuker zonder condoom, omdat hij dan meer voelt.”
MORGANE over de pil
“Ik gebruik de pil omdat de dokter dat zelf voorstelde. Maar ik overweeg om een alternatief te gebruiken, zoals het koperspiraaltje, omdat dat geen hormonen bevat. Ik ben soms wat slordig met de pil, dus een spiraaltje zou voor mij beter zijn, denk ik. Ik ben alleen nog niet helemaal overtuigd. Verder gebruik ik ook een condoom, omdat dit de enige, betrouwbare manier is om je te beschermen tegen soa’s.”
ANJA over het hormonaal spiraaltje
“Door het hormonaal spiraaltje heb ik geen maandstonden meer, maar wel af en toe last van infecties. Die probeer ik preventief te bestrijden. Je goed voelen in je lichaam is heel belangrijk en anticonceptie kan hierin een heel vervelende rol spelen. Met de pil werd ik neerslachtig, voelde ik mij moe en had ik vaak hoofdpijn. Het spiraaltje is pijnlijk om te plaatsen, maar je ben wel heel wat jaren gerust.”
STA ER EVEN BIJ STIL
Voor je beslist welke vorm van anticonceptie het best bij jou past, is het niet slecht om bij een paar vragen stil te staan.
Waarmee moet ik rekening houden?
Voordat je aan je ouders of arts om een bepaalde vorm van anticonceptie vraagt, is het vooral nodig om te weten wat je zelf belangrijk vindt. Daarbij is het goed om na te gaan wat voor jou haalbaar is. Heb je liever niet dat mensen weten dat je anticonceptie neemt, dan kan het interessant zijn om te kiezen voor een discrete vorm. Ben je nogal vergeetachtig, dan kies je best niet voor een pil. Daarnaast zijn er ook extra factoren die een rol spelen bij het kiezen van een anticonceptiemiddel. Je levensstijl bijvoorbeeld. Als je een druk en onregelmatig leven leidt, kan het weleens een opgave zijn om elke dag aan de pil te denken. Je kan dan best andere opties overwegen. Ook kan de werking van bepaalde middelen een invloed hebben op je gezondheid, dus spreek je huisarts hier zeker over aan. Goed om te weten: jongeren onder de 21 jaar met een beperkt budget kunnen anticonceptie vaak goedkoper of zelfs gratis krijgen.
Weet ik genoeg over de verschillende opties?
Veel artsen hebben de neiging om in eerste instantie de pil voor te schrijven aangezien het een van de meest voor de hand liggende middelen is. Maar natuurlijk betekent dit niet dat die keuze daarom voor jou het meest geschikt is. Daarom kan het interessant zijn om eens op onderzoek te gaan en opzoekwerk te voeren op websites zoals bv. Sensoa. Daar krijg je een duidelijk overzicht van de verschillende middelen die voorhanden zijn, wat de voor- en nadelen zijn, en hoe je ze correct gebruikt.
Hoe vraag ik mijn ouders om anticonceptie?
Dat gesprek aangaan met je ouders is helemaal niet evident, maar wel noodzakelijk. Misschien is de vraag ‘Ik wil anticonceptie, hoe gaan we dat aanpakken?’ net iets te direct. Gelukkig zijn er ook andere manieren van aanpak. Vraag je ouders bv. naar wat zij vroeger gebruikten of hoe het er vroeger aan toe ging. Of laat eens vallen dat een vriend of vriendin uit je klas aan de anticonceptie is gegaan en dat je dat eigenlijk ook graag zou willen.
TE ONTHOUDEN
- We kunnen stellen dat er op vlak van anticonceptie genoeg alternatieven voorhanden zijn. Aan jou dus om een middel te vinden waar vooral jij, maar ook je partner, zich goed bij voelt.
- Wees vooral niet bang om verschillende opties te verkennen of in gesprek te gaan met je ouders, huisarts of gynaecoloog.
- Vergeet niet dat kunnen praten over het gebruik van anticonceptie minstens even belangrijk is dan het gebruik ervan.